Günümüzde vergisel işlemlerin dijital ortamda hızlı ve güvenilir biçimde yürütülmesi büyük önem taşımaktadır. Türkiye’de gelir elde eden bireylerin ve kurumların çeşitli kamu işlemlerini gerçekleştirebilmeleri için bir vergi numarasına sahip olmaları zorunludur. Vergi kimlik numarası, mükellefiyetin takibi, işlemlerin kayıt altına alınması ve denetlenebilirliğin sağlanması amacıyla kullanılan temel araçlardan biridir.
Vergi Kimlik Numarası Nedir?
Vergi kimlik numarası (VKN), Türkiye’de vergi mükellefi olan tüm gerçek ve tüzel kişilere özel olarak atanan, 10 haneli sayısal bir koddur. Bu numara, vergiye tabi tüm işlemlerin kayıt altına alınmasını sağlamakla birlikte; mükellefin devlet nezdindeki tüm vergisel faaliyetlerinin merkezinde yer alır.
Vergi kimlik numarası şu işlemlerde zorunludur:
- Bankacılık ve kredi işlemleri,
- Tapu ve noter işlemleri,
- Sigorta işlemleri,
- İcra takipleri,
- Fatura düzenleme,
- Vergi beyannameleri ve bildirimler,
- Çek, senet ve bono düzenleme,
- Finansal kiralama ve yatırım işlemleri.
Gerçek kişiler için çoğu durumda T.C. kimlik numarası, aynı zamanda vergi kimlik numarası olarak da işlev görebilmektedir. Ancak tüzel kişiler ve ticari işletmeler için bu numara ayrı olarak oluşturulur.
Vergi Kimlik Numarası Nasıl Alınır?
Gerçek Kişiler:
Nüfus cüzdanının aslı veya noter onaylı suretiyle, ikamet edilen bölgedeki vergi dairesine başvurarak vergi kimlik numarası alınabilir. Ayrıca e-Devlet sistemi üzerinden de bu işlem gerçekleştirilebilir.
Tüzel Kişiler:
Kuruluş sözleşmesi ve tescil talepleriyle birlikte, şirket merkezinin bulunduğu vergi dairesine başvurularak tüzel kişiliğe ait VKN alınır. Kuruluş sırasında alınan numara “potansiyel vergi kimlik numarası” olarak tanımlanır ve kuruluş işlemleri tamamlandığında bu numara aktif hale gelir.
Yabancı Uyruklular İçin Vergi Kimlik Numarası
Türkiye’de ticari faaliyette bulunmak, mülk edinmek veya bankacılık işlemleri yapmak isteyen yabancı uyruklu kişiler, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın İnteraktif Vergi Dairesi üzerinden “Yabancılar İçin Potansiyel VKN” formunu doldurarak vergi kimlik numarası edinebilirler. Formun eksiksiz doldurulması sonrasında sistem otomatik olarak kişiye özel bir numara üretir.
Potansiyel Vergi Kimlik Numarası Nedir?
Potansiyel vergi kimlik numarası, henüz aktif mükellefiyeti olmayan ancak ileride mükellefiyet doğurma ihtimali bulunan kişiler için tanımlanan geçici numaradır. Genellikle şirket kuruluşu aşamasında veya yabancı uyruklu bireylerin Türkiye’de işlem yapması gerektiğinde oluşturulur.
Kuruluş işlemleri tamamlandığında bu potansiyel numara, kalıcı ve geçerli bir vergi kimlik numarası haline gelir.
Vergi Kimlik Numarası Kimler İçin Zorunludur?
Vergi Usul Kanunu’na göre Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan her gerçek ve tüzel kişiye vergi numarası verilir. 213 sayılı kanunun 8. maddesi uyarınca bu kapsamda:
- Şahıs şirketleri,
- Sermaye şirketleri,
- Dernek ve vakıflar,
- Kamu kurumları ve özel teşebbüsler,
- Serbest meslek erbapları vergi kimlik numarası almakla yükümlüdür.
Ayrıca yabancı uyruklu gerçek kişiler de Türkiye’de herhangi bir resmi işlem yapmak istiyorlarsa VKN edinmek zorundadır.
Vergi Kimlik Numarası Sorgulama Nasıl Yapılır?
1. e-Devlet Üzerinden Sorgulama:
e-Devlet sistemine T.C. kimlik numarası ve şifreyle giriş yaptıktan sonra, arama kısmına “vergi kimlik numarası doğrulama” yazılarak ilgili ekrana ulaşılır. Buradan kendi vergi numaranızı veya işlem yaptığınız şirketin vergi numarasını sorgulayabilirsiniz.
2. Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) Üzerinden Sorgulama:
https://ivd.gib.gov.tr adresine girerek, “Doğrulamalar” sekmesinden vergi kimlik numarası doğrulama işlemini gerçekleştirebilirsiniz.
Unutmayın:
Tüzel kişilere ait VKN sorgulamaları sadece şirket yetkilileri tarafından yapılabilir. Üçüncü şahısların bu bilgileri sorgulaması mümkün değildir.
İnteraktif Vergi Dairesi Nedir?
İnteraktif Vergi Dairesi, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından geliştirilen ve mükelleflerin birçok vergisel işlemini internet üzerinden yapabilmesini sağlayan resmi bir sistemdir. Sistemin sunduğu bazı avantajlar:
- Vergi dairesine gitmeden işlem yapabilme,
- Beyanname verme, borç ödeme, yapılandırma,
- Kişisel bilgileri, mükellefiyet detaylarını ve taşıt bilgilerini görüntüleme,
- Vergi dairesine başvuru ve talep süreçlerini dijital ortamda yürütme.
Sisteme e-Devlet üzerinden ya da kullanıcı kodu ve şifreyle giriş yapılabilir.
e-Devlet Sistemi İle Vergisel İşlemler
e-Devlet kapısı, vatandaşların kamu kurumlarına ait işlemleri tek çatı altında yapabildiği dijital bir platformdur. Vergi mükellefleri, e-Devlet üzerinden:
- Vergi kimlik numarası doğrulama,
- Vergi borcu sorgulama,
- Beyanname görüntüleme ve ödeme işlemlerini yapabilirler.
Sisteme giriş; e-Devlet şifresi, mobil imza, e-imza, internet bankacılığı veya T.C. kimlik kartı ile sağlanabilir.
Vergi Daireleri Ne İş Yapar?
Vergi daireleri, Maliye Bakanlığı’nın belirlediği yetkiler çerçevesinde:
- Mükelleflerin tespiti,
- Vergilerin tarh, tahakkuk ve tahsil işlemleri,
- İade, mahsup, terkin, ödeme gibi süreçlerin yürütülmesinden sorumludur.
Her mükellef, ikametgahına veya iş yerinin bulunduğu yere göre ilgili vergi dairesine kayıtlıdır. Ancak Maliye Bakanlığı, ihtiyaç halinde bu yetki sınırlarını değiştirebilir.
Vergi Kimlik Numarası Doğrulama Nedir?
Vergi kimlik numarası doğrulama işlemi, bir kişinin ya da şirketin vergiye kayıtlı olup olmadığını ve bu numaranın geçerli olup olmadığını kontrol etmek amacıyla yapılır. Özellikle ticari iş ilişkilerinde sahtecilik riskine karşı önemli bir güvenlik adımıdır.
Bu işlem için şu bilgiler gerekir:
- Tüzel kişilerde VKN,
- Gerçek kişilerde T.C. kimlik numarası,
- Ad-soyad/unvan ve diğer talep edilen bilgiler.